Podoloji; ayak sağlığı ve hastalıklarıyla ilgilenen bir bilim dalıdır. Sağlıklı ayakta koruyucu ve önleyici, ayak hastalıkları üzerinde ise koruyucu tedavi yöntemleriyle hekimlerle iş birliği içerisinde çalışan bir disiplindir. Bu alandan mezun olanlar podolog ünvanı alır.
Çocukluktan yaşlılığa kadar olan süreçte özellikle diyabet hastalarında ayak problemleri bireyin yaşam kalitesini etkilemektedir. Diyabet hastaları ve dolaşım bozukluğu olan hastaların hayatlarının ilerleyen dönemlerinde maddi ve manevi kayıplar yaşamaması adına düzenli ayak bakımı yaptırmaları şarttır.
Podologlar; diğer sağlık alanlarının içinde önemli bir halkayı teşkil etmektedir. Tüm hastalıklarda olduğu gibi ayak ile ilgili sorunlarda ve ilk belirtileri ayak üzerinde görülebilen diğer hastalıklarda da erken teşhis çok önemlidir. Bu konuda eğitim almış olan podologlar ayağı her yönden değerlendirerek, uzman hekime hastayı yönlendirip erken teşhis ve tedavilerine yardımcı olmakta ve tedavi sonrası bakımlarında önemli rol üstlenmektedirler.
Podolojik uygulamalar dezenfeksiyonu yapılmış ortamda, sterilizasyonu sağlanmış ekipmanlarla yapılmaktadır. Böylece hepatit B, hepatit C, HIV, mantar, siğil gibi bulaşıcı hastalıkların hastalara bulaşmasına engel olunmuş olur. Uygulamalar freze cihazları, ayağa ve tırnağa uygulanan aparatlar ile ağrısız ve acısız bir şekilde gerçekleştirilir.
Medikal Ayak Bakımı
Medikal ayak bakımında kuru podoloji cihazları ile sterilizasyonu yapılmış tırnak kesme pensleri ve koruyucu önleyici şekilde tasarlanmış aparatlar kullanılır. Deri ve tırnaktaki ölü kısımların mekanik temizliği yapılır, canlı dokuda çalışılmadığından hastanın bu işlem sırasında ağrısı ya da acısı olmaz. Medikal ayak bakımında yalnızca tırnak ve deri bakımı değil aynı zamanda hastanın tüm ayağı değerlendirilir. Bu değerlendirmede; cildin durumu, damarlarının görünümü, sinir kayıplarının olup olmaması, doğru ayakkabı ve çoraplar için ölçümler ve yönlendirmeler yapılır. Medikal ayak bakımı pedikür işleminden farklıdır, bu işlemde ayaklar suya sokulmaz ve ıslatılmaz yalnızca dezenfekte edilir. Çünkü ıslak ciltte ölü doku ve sağlıklı dokunun ayrımı yapılamaz, bu ayrım yapılamazsa sağlıklı deri de kendini korumak amaçlı kalınlaşır ve sertleşir. Bu durum pedikür sıklığını arttırırken, medikal ayak bakımında yalnızca ölü doku üzerinde çalışıldığından ayda 1 bakım yaptırmak yeterlidir.
Mantarlı Tırnak Bakımı
Tırnak mantarı en sık rastlanan tırnak hastalıklarından biridir. Tırnaktaki renk değişimleri ve şekil bozuklukları nedeniyle, hastaları estetik açıdan rahatsız eder ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Farklı mantar türlerinin tırnağa yerleşmesiyle oluşabilen bu rahatsızlık tırnağın geç uzamasına sebep olur. Tedavi edilmezse mantar tırnak köküne doğru ilerleyip tırnağın tamamına yerleşebilir, tırnak kalınlaşır ve şekli bozulur. Tırnak mantarı tedavisi için; kalınlaşan tırnakların freze cihazı ile normal kalınlığına getirilerek tedaviyi kolaylaştırıcı mekanik temizliği podolog tarafından yapılır. Mantarlar; nemli ve karanlık ortamları sevdiklerinden ayakkabı ve çorap temizliği, hastaların günlük ayak bakımı podolog tarafından anlatılır. Mantarlı tırnaklar; dermatolog, hasta ve podolog iş birliği ile en kısa sürede sağlıklı görünüme kavuşurlar.
Batık Tırnak Bakımı
Tırnakların yanlış kesilmesi, genetik yatkınlıklar, yanlış ayakkabı ve tırnak yatağının bozulması sebebiyle tırnak etrafındaki deriye doğru uzar ve bir süre sonra hastaya rahatsızlık verir bu duruma tırnak batması denir. Genellikle ayak baş parmağı tırnaklarında görülen batık problemi küçük tırnaklarda da görülebilmektedir, tırnaklarda oluşan bu rahatsızlığa erken müdahale edilmezse tırnak etrafındaki deride enfeksiyon oluşabilir. Genellikle pedikür salonlarında ya da hastalar kendi çabasıyla batık tırnağı çıkarıp almaya çalışırlar. Ancak batığın çıkarılması kalıcı bir çözüm değildir, kalıcı bir çözüm üretmek için podologlar tarafından tırnağın muayenesi yapılır ve probleme yönelik kişinin tırnak kalınlığına ve günlük aktivitelerine göre uygun sistem uygulanır. Podolog tarafından uygulanan tel sistemleri ya da tırnak üzerine yapıştırılan malzemelerle tırnak yatağının düzeltilmesi ve tırnağın tekrardan batmaması sağlanır.
Nasır Bakımı
Nasır, baskı ve sürtünmeye maruz kalan derinin, kalınlaşıp sertleşerek kendini koruma altına almasıdır. Nasırlar; yanlış ayakkabı kullanımı, yanlış çoraplar, ayak ve parmak deformiteleri ve kişilerin yanlış basması gibi etkenlerle oluşabilir. Bazı kişiler için yalnızca estetik bir sorun olan nasır, daha fazla baskı ve sürtünmeye maruz kaldığında sinir uçları ve kılcal damarlara da baskı yapmaya başlar. Bu nedenle çoğu kişide çok ciddi ağrılar oluşturabilir. Özellikle parmak aralarında oluşan nasırlar kişinin günlük yaşantısını da olumsuz yönde etkilemektedir.
Nasırların podolojik bakımında nasırın hangi noktaya ulaştığını anlamak için muayene yapıldıktan sonra, freze cihazları ile nasırların ağrısız bir şekilde temizliği yapılır. Ancak mekanik temizlik tek başına kalıcı bir çözüm olmayacağından, nasırın neden oluştuğuna bakılarak baskının ya da sürtünmenin olduğu yerin çevresine yükü azaltacak malzemeler kullanılarak hastanın tek seansta ağrılarından kurtulması hedeflenir.
Diyabetli Hastalarda Ayak Bakımı
Diyabetli kişilerde ayak sorunları, diyabeti olmayan kişilere göre daha sık görülür ve özel riskler taşır. Baskı altında olan ayaklar yaralanmalara en açık organdır. Problemler; yanlış ayakkabı ve çorap seçimi, yanlış tırnak kesimi gibi nedenlerle ortaya çıkar. Bazı hastalarda sinirlerin işlevlerini yitirmesi sonucunda ağrı, sıcaklık ve dokunma hissinde azalma oluşabilir. Bu nedenle kişi yaralarını ya da ayağa batan yabancı cisimleri fark edemez, yaranın fark edilemesi enfeksiyon oluşturması açısından büyük risk taşır. Podolog öncelikle ayağın duyu testlerini(Ağrı, sıcaklık ve dokunma hissi testleri) ve nabız kontrolü yaparak belirli periyotlarla uzman hekimi bilgilendirirken hastaların da diyabetik ayak seviyesine gelmemesi, ayak yaralarının oluşmaması için koruyucu ve önleyici çalışarak hasta eğitimi verir.
Sporcularda Ayak Bakımı
Sporcularda ayakların aşırı yüke maruz kalması nedeniyle; tırnak ve parmak deformiteleri, deri hastalıkları gibi dermatolojik sıkıntılar çok çeşitli olarak görülmektedir. Bu problemlerin erken tanınması, sporcularda meydana gelebilecek performans düşüklüğünü önleyebilir. Sporcuların podolojik bakım planı; spor dalına göre faaliyetlerine engel olmayacak şekilde oluşturulur ve problemlerin tekrar oluşmaması için koruma amaçlı yöntemler uygulanır.
